Morbili su bili prva bolest koja je prepoznata kao uzrok povećane podložnosti drugim infekcijama, a danas je poznato da većinu smrtnih slučajeva od morbila uzrokuju upala pluća ili dijareja izazvana drugim infektivnim agentima.
Sam fenomen je nazvan imunološka amnezija, a povezan je sa infekcijom morbilli virusom, pri čemu virus uzrokuje gubitak imunološke memorije na prethodno preležane bolesti i vakcine. Ovo može imati ozbiljne posljedice po zdravlje, jer organizam postaje podložniji ponovnoj infekciji raznim patogenima.
Mehanizam ove bolesti
Gubitak memorijskih ćelija: Infekcija dovodi do značajnog smanjenja broja memorijskih B i T limfocita. B-ćelije, poznate i kao B-limfociti, tipovi su bijelih krvnih zrnaca, podtipa limfocita. Njihova funkcija je uloga je uključenost u humoralne imunosti adaptivnog imunskog sistema putem lučenje antitijela. Pored toga, B-ćelije prezentiraju antigene i luče citokine.
Ove ćelije su važne za dugotrajnu imunost jer pamte prethodne infekcije i vakcinacije, omogućavajući brži i efikasniji odgovor na ponovnu izloženost istim patogenima. Nakon što virus morbila uništi mnoge memorijske ćelije, tijelo mora ponovo da izgradi svoj imunološki sistem.
Ovo može trajati nekoliko mjeseci do nekoliko godina, tokom kojih je osoba podložnija infekcijama. Zbog gubitka memorijskih ćelija, osoba koja je preležala morbile postaje osjetljivija na infekcije koje je prethodno preležala ili za koje je vakcinisana. U nekim slučajevima može biti potrebna ponovna vakcinacija protiv bolesti koje su prethodno vakcinisane kako bi se obnovila zaštita.
Analize epidemioloških podataka ukazuju na povećanu stopu smrtnosti od drugih zaraznih bolesti u godinama nakon epidemija morbila, što je povezano sa efektom imunološke amnezije.
Studije na neljudskim primatima otkrile su da morbili virus (MV) zapravo zamjenjuje stare memorijske ćelije svog domaćina novim, MV-specifičnim limfocitima. Kao rezultat toga, pacijent se pojavljuje sa jakim imunitetom specifičnim za MV i povećanom osjetljivošću na sve druge patogene.
Utvrđeno je da je potrebno otprilike 2-3 godine nakon infekcije morbila da bi se obnovila zaštitna imunološka memorija. Prosječno trajanje imunološke amnezije izazvane ospicima bilo je 27 mjeseci u sve 3 zemlje u kojima je vršeno istraživanje (SAD, Velika Britanija i Danska).
Odgovarajući dokazi pokazuju da djeci može proći i do 5 godina da razviju zdrav imuni sistem čak i u odsustvu imunosupresivnih efekata MV infekcije. Ako MV infekcija suštinski resetuje imunitet djeteta u razvoju na imunitet novorođenčeta, bit će potrebno izlaganje svim prethodno nastalim mikrobima kako bi se obnovila pravilna imunološka funkcija.
Vakcinacija protiv morbila ne štiti samo od infekcije ovom virusnom bolešću, nego indirektno stvara imunitet i na druge patogene, tako što ne dozvoljava slabljenje pamćenja imunološkog sistema organizma. Time se jača i efekat kolektivnog imuniteta, koji nastaje kada je velik broj ljudi u populaciji vakcinisan te ne dolazi do izbijanja bolesti, odnosno, patogen se drži pod kontrolom.
Povećan broj oboljelih
Zbog odluke roditelja da ne vakcinišu djecu morbili su se ponovo vratili i trenutno u BiH veliki broj djece boluje od te bolesti. Samo u mjesecu maju u Kantonu Sarajevo prijavljeno je preko hiljadu slučajeva morbila. U Kantonu Sarajevo u feburaru je proglašena epidemija.
Ljekar iz Pododjeljenja za javno zdravstvo Brčko distrikta Jasmina Čehić Ljaljić navela je da je 28 oboljelih uzrasta do dvije godine, 27 do pet, a 52 do 18 godina, te petoro oboljelih koji su stariji od 18 godina. Do sada nije bilo smrtnih ishoda, a 24 zaraženih je hospitalizovano.
– Od ukupnog broja obolelih čak 92 pacijenta nisu vakcinisana, četvoro je potpuno vakcinisano, a 16 ih je primilo nepotpune vakcine – precizirala je Ljaljićeva.
