„Užas u Sarajevu: Muškarac počinio samoubistvo skokom s objekta hotela“, „Tragedija u Živinicama: Muškarac izvršio suicid u porodičnoj kući“, „Jeziv slučaj kod Čelića: Doktorica koja je počinila samoubistvo imala samo 27 godina“.
Porast slučajeva
To su naslovi tragičnih slučajeva samoubistava koji su se desili samo u posljednjih šest dana. Iako policijske statistike potvrđuju da je došlo do pada broja samoubistava u odnosu na lani, ipak zabrinjava činjenica da je došlo do porasta suicida među mlađim dobnim grupama.
Prema podacima Federalne uprave policije (FUP), na području Federacije BiH tokom prvih devet mjeseci evidentirano je 97 samoubistava što je manje za 23 ili 19,17 posto u odnosu na uporedni period 2024. godine. Prema dobnoj strukturi, jedna maloljetna osoba počinila je samoubistvo, a u dobi od 18 do 24 godine zabilježena su tri slučaja, dok je jedan više evidentiran u dobi od 25 do 30 godina. Čak 10 slučajeva je zabilježeno u dobnoj grupi između 30 i 40 godina, a 15 u grupi između 40 i 50 godina…
23 žene
Kada je riječ o spolnoj strukturi izvršioci su muškarci u 74 slučaja te u 23 žene. Najviše suicida je počinjeno na području Zeničko-dobojskog kantona, i to 25, što je za pet više u odnosu na Kanton Sarajevo. U Tuzlanskom kantonu je 16 osoba izvršilo suicid, a u Hercegovačko-neretvanskom 10. U Srednjobosanskom kantonu je osam osoba sebi oduzelo život, a u Unsko-sanskom šest, dok su po četiri samoubistva registrirana na području Zapadnohercegovačkog i Posavskog kantona.
U Kantonu 10 zabilježena su tri samoubistva, a u Bosansko-podrinjskom jedno.
Vješanje i skok s visine najčešći način
– Posmatrano prema načinu izvršenja samoubistava na području FBiH najčešće je vješanje. Čak 58 samoubistava počinjeno je na taj način, a zatim skokom s visine, utapanjem, vatrenim oružjem, aktiviranjem ručne bombe, trovanjem…
Samoubistvo je jedan od najtragičnijih ishoda do kojih može dovesti psihološka patnja, kaže u razgovoru za „Dnevni avaz“ Vildana Zrnanović-Hasanović, klinički psiholog i psihoterapeut.
Uzroci samoubistva su, iznosi, složeni i višeslojni, a najčešće se radi o spletu faktora od bioloških, psiholoških, socijalnih i okolinskih.
– To su depresija, anksioznost, poremećaji ličnosti, traumatska iskustva, hronični stres, životne krize, osjećaj beznađa i izolacije, sve to može doprinijeti stvaranju osjećaja da „nema izlaza“. Statistike pokazuju da su mladi između 15 i 30 godina u najvećem riziku, kao i muškarci srednje životne dobi. Mladi često doživljavaju intenzivne emocionalne krize, uz pritiske društva, uspjeha i pripadanja, dok muškarci u srednjim godinama nerijetko pate u tišini, zarobljeni između uloge „onog koji mora biti jak“ i osjećaja unutrašnje patnje – govori nam Zrnanović-Hasanović.
Posebno ukazuje na to da porodice nose teret tuge, osjećaj krivice i pitanja „zašto“, da se često bore s osjećajem stigme i osude okoline.
– Istraživanja pokazuju da bliski članovi porodice nakon samoubistva imaju povećan rizik od depresije, anksioznosti i od suicidalnih misli nakon gubitka, kao i rizik za ponavljanje samoubistva unutar porodice – kaže ona.
Naglašava da mentalno zdravlje nije luksuz, već osnovna potreba te da rano prepoznavanje znakova patnje i rizika može spasiti život.
– To uključuje promjene u raspoloženju, povlačenje iz društva, izraze beznađa, gubitak interesa za aktivnosti i sve češće razmišljanje o smrti. U takvim trenucima, otvoren razgovor bez osuđivanja i stručna pomoć mogu napraviti razliku između života i smrti. Kao psihologinja, svjedočim svakodnevno koliko je važno kada neko bude viđen i saslušan. Ljudi često ne žele umrijeti, žele da prestane bol. Kada im pružimo prostor da o toj boli govore, da je ne moraju nositi sami, vraćamo im nadu da je promjena moguća. Svako od nas ima ulogu u prevenciji samoubistva – ističe Zrnanović-Hasanović.
